بررسی افت وخیزهای زمستانی ازن کلی جوّ مربوط به امواج مقیاس همدیدی در منطقه ایران

در این تحقیق، پریشیدگی های ازن کلی ایجاد شده از امواج وردسپهر بالایی زمستانی در منطقه ایران برای سال های 2005 تا 2013 بررسی شده است. حضور ناوه ها و پشته های وردسپهر بالایی زمستانی در منطقه می تواند باعث افزایش و کاهش مقدار روزانه ازن کلی در منطقه شود. این الگوهای توزیع ازن کلی از نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیلی در سطح hpa 300 تبعیت می کنند. افزایش روز به روز ازن در اثر ناوه ممکن است تا مقدار du 140 و کاهش روز به روز ازن در اثر پشته ممکن است تا مقدار du 75 برسد. اغلب این افزایش ها و کاهش های ازنی، کل منطقه ایران را تحت تأثیر قرار می دهد ولی بیشینه آنها بیشتر در محدوده عرض های 30-35 درجه شمالی و 50-60 درجه شرقی رخ می دهد. این بیشینه های افزایش روز به روز ازن یا در محدوده  بیشینه روزانه ازن و یا در نزدیکی گرادیان شدید پربندهای ازنی روزانه تشکیل می شوند. موقعیت بیشینه افزایش و کاهش روزانه ازن به ترتیب در نزدیک محور ناوه ها و پشته ها و همچنین در سرعت های کم جریان جتی جنب حاره ای قرار دارد. در مناطق گرادیان افقی شدید ازنی در محدوده محور ناوه و در راستای نصف النهاری، مقدار افزایش ازن بر کاهش ارتفاع ژئوپتانسیلی برای الگوهای گوناگون بین du/gpm 2/0 تا 8/0و به طور متوسط du/gpm 5/0 است. در اغلب الگوهای به دست آمده، بیشینه سرعت نزولی هوا بیش از pa/s 2/0 و نمونه بیشینه سرعت نصف النهاری باد بیش از m/s 30 و نشان دهنده فعالیت موج قابل ملاحظه ای است. این فعالیت موج می تواند هوای با غلظت زیاد ازن وردسپهر فوقانی را که از منطقه شکست امواج سیاره ای راسبی در پوشن سپهر (stratosphere) عرض های بالا منشأ می گیرد، به عرض های کمتر در این منطقه بیاورد.